του Τζων Γουώργουικ Ζουρμπάκη
Ψυχολόγος/ Υπνοθεραπευτής/ Ψυχοθεραπευτής MSc/MEd
Υπάρχουν πεποιθήσεις που δεν μοιάζουν βαριές. Αντιθέτως, παρουσιάζονται σαν καλοσύνη, σαν ευφυΐα, σαν υπευθυνότητα. Είναι οι πιο ύπουλες, γιατί δεν τις αμφισβητούμε — τις επιβραβεύουμε. Και όμως, μέσα τους κρύβεται μια εσωτερική κόπωση, μια διάχυτη ένταση, μια διαρκής προσπάθεια να είσαι “σωστός”, “καλός”, “σίγουρος”.
Σε αυτό το τελευταίο μέρος, στρέφουμε το βλέμμα σε δύο τέτοιες πεποιθήσεις. Και, όπως πάντα, δεν προσπαθούμε να τις ακυρώσουμε. Απλώς, να τις δούμε αλλιώς.
1. «Πρέπει να στενοχωριέμαι και να απασχολούμαι με τα προβλήματα των άλλων για να δείχνω ότι νοιάζομαι»
Υπάρχουν άνθρωποι που κουβαλούν όλους τους πόνους γύρω τους. Στενοχωριούνται για τους φίλους, ανησυχούν για την οικογένεια, παραλύουν όταν κάποιος υποφέρει. Δεν είναι αδιάφοροι — το αντίθετο. Είναι υπερβολικά συντονισμένοι στον πόνο των άλλων. Και κάπου μέσα τους υπάρχει μια φωνή που λέει:
«Αν δεν πονάς για τον άλλο, δεν είσαι καλός άνθρωπος.»
Αυτή η πεποίθηση μοιάζει με αρετή. Αλλά στην πραγματικότητα, γίνεται αιτία εσωτερικής εξάντλησης. Το άτομο νιώθει ενοχές όταν απολαμβάνει, όταν αποστασιοποιείται, όταν βάζει όρια. Δεν νιώθει πως έχει δικαίωμα να είναι ήρεμο όταν οι άλλοι πονάνε.
Τα αποτελέσματα είναι οικεία:
- Συναισθηματική εξουθένωση
- Υποχώρηση προσωπικών ορίων
- Μόνιμο βάρος στο στήθος ή στο στομάχι
- Ενοχές για την “ευκολία” ή τη “χαρά”
Όμως το νοιάζομαι δεν σημαίνει φορτώνομαι. Δεν χρειάζεται να πονέσεις για να είσαι συμπονετικός. Μπορείς να είσαι παρών, χωρίς να είσαι παγιδευμένος. Η αληθινή φροντίδα χρειάζεται καθαρό νου και σταθερή παρουσία — όχι ενοχή.
Όταν επιτρέπεις στον εαυτό σου να έχει χώρο, τότε μπορείς να σταθείς και για τους άλλους — χωρίς να διαλυθείς.
2. «Υπάρχει μία και μοναδική σωστή λύση για κάθε πρόβλημα — κι αν δεν τη βρω, αποτυγχάνω»
Αυτή η πεποίθηση συνήθως δεν δηλώνεται ευθέως. Εκδηλώνεται ως παρατεταμένος δισταγμός. Ως ανάγκη για διαρκή επιβεβαίωση. Ως τελειομανία μεταμφιεσμένη σε “ορθολογισμό”.
Η φωνή μέσα λέει:
«Μην αποφασίσεις πριν είσαι σίγουρος.»
«Υπάρχει μία σωστή απάντηση — και πρέπει να τη βρεις.»
Αυτό γεννά:
- Παράλυση στη λήψη αποφάσεων
- Φόβο ανάληψης ευθύνης
- Διάχυτο άγχος στην καθημερινότητα
- Την ψευδαίσθηση ότι κάθε λάθος είναι οριστικό
Αλλά η αλήθεια είναι πως πολλά προβλήματα δεν έχουν μία μόνο λύση. Έχουν διαδρομές. Επιλογές. Και καμιά απ’ αυτές δεν είναι απόλυτα σωστή ή λάθος — είναι απλώς δρόμοι που οδηγούν σε διαφορετικές εμπειρίες.
Η ζωή δεν είναι διαγώνισμα. Είναι πεδίο εξερεύνησης. Και το θάρρος δεν είναι να βρίσκεις πάντα τη “σωστή” λύση — είναι να συνεχίζεις ακόμη κι όταν δεν ξέρεις ακριβώς τι κάνεις.
Τελικός στοχασμός
Κάθε μία από αυτές τις έντεκα πεποιθήσεις ξεκίνησε σαν απόπειρα να καταλάβουμε και να ελέγξουμε τον κόσμο. Μας έμαθαν ότι πρέπει να αποδεικνύουμε την αξία μας, να αντέχουμε το λάθος, να είμαστε χρήσιμοι, καλοί, τέλειοι. Κι όμως… το παράδοξο είναι πως όσο περισσότερο πασχίζουμε να είμαστε σωστοί, τόσο περισσότερο απομακρυνόμαστε από το αληθινό μας κέντρο.
Αν έφτασες ως εδώ, ίσως κάτι μέσα σου ήδη έχει δει αλλιώς αυτά που κάποτε θεωρούσες αυτονόητα.
Το ερώτημα δεν είναι αν οι πεποιθήσεις σου είναι λογικές.
Το ερώτημα είναι: Είναι δικές σου;
Σε βοηθούν να αναπνέεις ή σε κρατούν ακίνητο;
Η ψυχοθεραπεία δεν προσφέρει έτοιμες απαντήσεις. Αλλά προσφέρει χώρο — να δεις, να νιώσεις, να θυμηθείς και να επιλέξεις ξανά.
Κι αυτό, ίσως, να είναι η πιο λογική πράξη που μπορείς να κάνεις.
